Wszystkie te elementy doprowadzają do zmiany stylu w sztuce francuskiej za panowania Ludwika XVI. Przedsmak tego daje nam już słynna Supplication aux orfevres Cochina (1754) i wydawnictwo Recueil d’antiquités égiptiennes, étrusques, grecques, romaines (1752 -1757) hrabiego de Caylus. Ale choć żar już płonie, brak jest jeszcze paliwa. Dostarczają go Piranesi i bracia Adam. Moda antyczna zaznaczy się dzięki nim najpierw w architekturze i dekorâbjî. „NlE Tnówiąc artystach, którzy, jak Louis ‚(Pałais-Royal w Paryżu, teatr w Bordeaux)7są wierni powściągliwemu klasycyzmowi Gabriela, należy wyróżnić dwie tendencje nowego smaku.
– a) Motywy nowej dekoracji zaczerpnięte są ze sztuki egipskiej, etruskiej i z Herculanum, ale często drogą przez Anglię. Głównymi reprezentantami tego kierunku sa: Belanger (1744 -1816), architekt hrabiego d’Artois, który przebudowuje pałac Maisons-Laffitte (1777 – 1781) i buduje pałacyk Bagatelle w Paryżu w guście braci Adam: jego szwagrem jest meblarz Dugourc, któremu po raz pierwszy przypada w udziale zastosowanie mody etruskiej do mebli i obić. Manufaktura w Sevres na zlecenie hr. d’Angiviller, dyrektora sztuk pięknych, wyrabia od r. 1781 serwisy z porcelany w guście etruskim.
– b) Kierunek drugi, głębszy, uważa, iż antyk to synonim geometrii, surowości, wyrzeczenia się dekoracji, a nawet ubóstwa. Reprezentują ten prąd Antoine, Brongniart, Chalgrin, a zwłaszcza Ledoux (1736 – 1808). W dziełach tego artysty, które niestety bardzo uderpifiy, ewolucja jest wyraźna. Zrazu (Hotel d’Hallwill, Paryż 1766) Ledoux jest bliski sztuce Gabriela, Pałacyk Mile Guimard (Paryż 1772), pałacyk M. de Saint-Lam- berTw Eaubonne (1776), Hotel de Thelusson w Paryżu (1778) są palla- diańskie z ducha. W swych budowlach użyteczności publicznej (Solanki w Arc i w Senans po r. 1775: rogatki paryskie, tzw. Propyleje po 1784) Ledoux okazuje się mistrzem porządku doryckiego bez bazy i architektury tak prostej i funkcjonalnej, że można go uważać za prekursora Le Cor- busieraT” “ ‘– –
